Τήρηση των προϋποθέσεων εισδοχής σε διδακτορικά προγράμματα - Κατοχή τίτλου σπουδών επιπέδου Μάστερ

Ο Φορέας ΔΙΠΑΕ, στο πλαίσιο της αποστολής του για διασφάλιση της ποιότητας στην ανώτερη εκπαίδευση στην Κυπριακή Δημοκρατία, υπενθυμίζει ότι η αποδεκτή πρακτική τόσο βάσει των εθνικών κανονισμών όσο και του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων (EQF) προβλέπει την κατοχή τίτλου σπουδών επιπέδου Μάστερ (επίπεδο 7 EQF) ως προϋπόθεση εισδοχής σε διδακτορικά προγράμματα σπουδών (επίπεδο 8 EQF).

Παρά ταύτα, έχει παρατηρηθεί από Επιτροπές Εξωτερικής Αξιολόγησης (ΕΕΑ) ότι ορισμένα πανεπιστήμια στην Κύπρο προβαίνουν σε εγγραφή φοιτητών/τριών σε διδακτορικά προγράμματα χωρίς την κατοχή μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών, γεγονός που αντιβαίνει στις βασικές αρχές διαφύλαξης της ακαδημαϊκής ποιότητας σπουδών.

Ο Φορέας καλεί τα πανεπιστήμια όπως:

  • Διορθώσουν και για τους ήδη εγγεγραμμένους φοιτητές τις περιπτώσεις όπου παρατηρείται αυτή η απόκλιση, χωρίς να παραβλάπτονται τα δικαιώματα των φοιτητών/τριών.
  • Σε περιπτώσεις όπου προσφέρονται μαθήματα επιπέδου Μάστερ στο πλαίσιο διδακτορικών σπουδών, να απονέμεται πρώτα ο τίτλος Μάστερ και μετά να προχωρεί η ένταξη των φοιτητών στο διδακτορικό πρόγραμμα.
  • Τηρούν με αυστηρότητα τις αρχές διαφάνειας και την ακαδημαϊκή ιεραρχία προσόντων σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό και Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων.

Οι Επιτροπές Εξωτερικής Αξιολόγησης (ΕΕΑ) έχουν ήδη επισημάνει ως προβληματική τη διαδικασία εισδοχής σε διδακτορικά χωρίς προηγούμενη κατοχή τίτλου μάστερ, κάτι που επηρεάζει αρνητικά την αξιοπιστία των προγραμμάτων των ίδιων των ιδρυμάτων, αλλά και την ποιότητα της Ανώτερης Εκπαίδευσης στην Κύπρο.

Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων: https://www.cyqf.gov.cy/index.php/el/

Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων: https://europass.europa.eu/en/europass-digital-tools/european-qualifications-framework

29 Μαΐου 2025

Κριτήρια Αξιολόγησης των Ιατρικών Σχολών

Η τροποποίηση της νομοθεσίας που αφορά την ίδρυση και λειτουργία Ιατρικών Σχολών στην Κύπρο πρέπει να ευθυγραμμίζεται τόσο με τα κριτήρια της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ιατρικής Εκπαίδευσης (WFME) όσο και με τις περιβαλλοντικές (E), κοινωνικές (S) και διακυβερνητικές (G) αρχές (ESG).

Παρακάτω αναλύονται διεξοδικά τα επιμέρους σημεία τα οποία υιοθετούνται και ελέγχονται κατά τη διάρκεια των αξιολογήσεων από τον Φορέα ΔΙΠΑΕ:

  1. Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο και Κλινική Εκπαίδευση
    2. A. Κριτήρια WFME
    Η κλινική εκπαίδευση είναι θεμελιώδης για την ιατρική εκπαίδευση και πρέπει να διεξάγεται σε κατάλληλα νοσοκομεία με τις εξής προϋποθέσεις:

    Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο:     Η Ιατρική Σχολή πρέπει να διαθέτει ιδιόκτητο πανεπιστημιακό νοσοκομείο ή να έχει θεσμικές συμφωνίες με νοσοκομεία που διαθέτουν:
    • Επαρκείς κλίνες για την κλινική πρακτική.
    • Εξειδικευμένα τμήματα (π.χ. χειρουργική, καρδιολογία, παιδιατρική, παθολογία).
    • Ερευνητικά εργαστήρια και δυνατότητες ιατρικής καινοτομίας.
    • Συμμετοχή στη συνεχή ιατρική εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας.
    • Εποπτευόμενη Κλινική Πρακτική: Η εκπαίδευση πρέπει να ακολουθεί σαφή πρωτόκολλα, ώστε οι φοιτητές να αποκτούν τις απαιτούμενες δεξιότητες με ασφαλή τρόπο.
    • Επιβλέποντες της πρακτικής εργασίας - Eιδικό ακαδημαϊκό ιατρικό προσωπικό: Η πρακτική άσκηση των φοιτητών αποτελεί βασικό στοιχείο της ιατρικής εκπαίδευσης και πρέπει να εποπτεύεται από καταρτισμένους κλινικούς εκπαιδευτές. Οι επιβλέποντες διαδραματίζουν ρόλο στην καθοδήγηση, αξιολόγηση και υποστήριξη των φοιτητών κατά τη διάρκεια της κλινικής τους εκπαίδευσης.
    B. Προϋποθέσεις Επιβλεπόντων Σύμφωνα με το WFME
      1. Επιστημονικά και Κλινικά Προσόντα:
        • Πρέπει να είναι πιστοποιημένοι ιατροί, εγγεγραμμένοι στον Ιατρικό Σύλλογο της χώρας.
        • Να έχουν ολοκληρώσει ειδικότητα σε κλάδο της Ιατρικής που σχετίζεται με την πρακτική άσκηση των φοιτητών.
      2. Ακαδημαϊκά Προσόντα:
        • Ελάχιστο επίπεδο εκπαίδευσης: μεταπτυχιακό δίπλωμα ή τίτλος ειδικότητας.
        • Ιδανικά, πρέπει να διαθέτουν διδακτορικό δίπλωμα (PhD) ή Διδακτορικό Ιατρικής (MD-PhD).
      3. Εκπαιδευτική Εμπειρία:
        • Τουλάχιστον 5 έτη εμπειρίας στην κλινική πρακτική.
        • Εμπειρία στη διδασκαλία και καθοδήγηση φοιτητών ιατρικής σε νοσοκομεία ή πανεπιστημιακές κλινικές.
      4. Καθήκοντα και Ευθύνες:
        • Παροχή εποπτείας και καθοδήγησης στους φοιτητές κατά τη διάρκεια των κλινικών περιστατικών.
        • Διασφάλιση της τήρησης ιατρικών και δεοντολογικών πρωτοκόλλων.
        • Συμμετοχή σε προγράμματα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης και ανανέωσης δεξιοτήτων.
        • Ανάπτυξη και εφαρμογή κριτηρίων αξιολόγησης των φοιτητών, ώστε να επιτυγχάνεται αντικειμενική αξιολόγηση της κλινικής τους ικανότητας.
      5. Αναλογία Επιβλεπόντων προς Φοιτητές:
        • Το WFME προτείνει ότι κάθε επιβλέπων δεν πρέπει να επιβλέπει περισσότερους από 4-6 φοιτητές ταυτόχρονα ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματική εκπαίδευση και η εξατομικευμένη καθοδήγηση.

  2. Ειδικό Ακαδημαϊκό Ιατρικό Προσωπικό

    3. Το ειδικό ακαδημαϊκό ιατρικό προσωπικό αποτελεί τη γέφυρα μεταξύ της θεωρητικής και της κλινικής εκπαίδευσης. Πρόκειται για άτομα που εργάζονται τόσο σε πανεπιστήμια όσο και σε πανεπιστημιακά νοσοκομεία και έχουν εξειδικευμένο ρόλο στην εκπαίδευση και έρευνα στην Ιατρική.

    Α. Προδιαγραφές του WFME για το Ακαδημαϊκό Ιατρικό Προσωπικό:
    1. Επιστημονικά Προσόντα:
      • Πρέπει να κατέχουν διδακτορικό δίπλωμα (PhD) ή ισοδύναμο τίτλο στην Ιατρική.
      • Να έχουν αποδεδειγμένο ερευνητικό έργο στον τομέα της Ιατρικής.
      • Συμμετοχή σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια και δημοσιεύσεις σε αναγνωρισμένα ιατρικά περιοδικά.
    2. Διδακτική Εμπειρία:
      • Τουλάχιστον 5-10 έτη εμπειρίας στη διδασκαλία σε πανεπιστημιακό περιβάλλον.
      • Συμμετοχή σε μεταπτυχιακά και διδακτορικά προγράμματα ως επιβλέποντες καθηγητές.
      • Εξειδίκευση σε καινοτόμες μεθόδους διδασκαλίας, όπως προσομοίωση κλινικών περιστατικών και χρήση ψηφιακών τεχνολογιών στην εκπαίδευση.
    3. Αναλογία Ακαδημαϊκού Προσωπικού προς Φοιτητές:
      • Σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα του WFME, πρέπει να υπάρχει επαρκής αριθμός ακαδημαϊκών διδασκόντων ώστε να διασφαλίζεται ότι κάθε φοιτητής έχει την απαραίτητη υποστήριξη.
      • Προτείνεται τουλάχιστον 1 διδάσκων ανά 10-15 φοιτητές σε θεωρητικά μαθήματα και 1 διδάσκων ανά 4-6 φοιτητές σε εργαστηριακές ή πρακτικές ασκήσεις.
    4. Συμμετοχή στην Έρευνα:
      • Το WFME τονίζει ότι οι ιατρικές σχολές πρέπει να διαθέτουν ερευνητικά εργαστήρια και να ενθαρρύνουν την εμπλοκή των διδασκόντων σε ερευνητικά προγράμματα.
      • Οι καθηγητές πρέπει να συμμετέχουν σε διεθνείς συνεργασίες και χρηματοδοτούμενα ερευνητικά έργα.
    5. Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Ανάπτυξη:
      • Το ακαδημαϊκό προσωπικό πρέπει να συμμετέχει σε διαρκή επιμόρφωση μέσω εξειδικευμένων σεμιναρίων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων.
      • Να ανανεώνει τις γνώσεις του σχετικά με νεότερες κλινικές τεχνικές, καινοτομίες στην ιατρική εκπαίδευση και ψηφιακές τεχνολογίες.
    6. Ακαδημαϊκή Αξιολόγηση και Βελτίωση:
      • Οι διδάσκοντες αξιολογούνται περιοδικά από ανεξάρτητες επιτροπές και μέσω ανατροφοδότησης από τους φοιτητές.
      • Οι αξιολογήσεις περιλαμβάνουν κριτήρια όπως:
      • Ικανότητα διδασκαλίας και διαδραστικότητα.
      • Ερευνητική δραστηριότητα και συμβολή στην επιστήμη.
      • Επίδραση στην κλινική πρακτική των φοιτητών.
    Β. Συσχέτιση με ESG:
    • Περιβαλλοντική Διάσταση (E): Τα νοσοκομεία πρέπει να εφαρμόζουν βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης ιατρικών αποβλήτων, ενεργειακής εξοικονόμησης και χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
    • Κοινωνική Διάσταση (S): Διασφάλιση ότι η κλινική εκπαίδευση είναι προσβάσιμη σε όλους τους φοιτητές, ανεξαρτήτως οικονομικής κατάστασης.
    • Διακυβέρνηση (G): Θεσμοθέτηση μηχανισμών διαφάνειας και λογοδοσίας στη διαχείριση νοσοκομείων και των πανεπιστημιακών συνεργασιών.

  3. Κατάλληλες Υποδομές
    4. Α. Κριτήρια WFME
    Για τη διασφάλιση της ποιότητας της εκπαίδευσης, απαιτούνται:
    • Σύγχρονες αίθουσες διδασκαλίας, με τεχνολογικά μέσα (π.χ. διαδραστικοί πίνακες, ψηφιακές πλατφόρμες).
    • Προηγμένα εργαστήρια προσομοίωσης, που χρησιμοποιούν ρομποτική, εικονική πραγματικότητα (VR) και τεχνητή νοημοσύνη (AI) για την εξάσκηση των φοιτητών σε επεμβάσεις και διαγνώσεις.
    • Εκτενής πρόσβαση σε διεθνείς ιατρικές βάσεις δεδομένων, όπως PubMed, Cochrane Library, UpToDate
    Β. Συσχέτιση με ESG:
    • Περιβαλλοντική Διάσταση (E): Πιστοποίηση των υποδομών με βιώσιμα πρότυπα (π.χ. LEED, BREEAM).
    • Κοινωνική Διάσταση (S): Προσβασιμότητα για άτομα με αναπηρίες και προσαρμογή σε φοιτητές διαφορετικών κοινωνικών και πολιτισμικών ομάδων. 
    • Διακυβέρνηση (G): Τακτικές εξωτερικές αξιολογήσεις των υποδομών από ανεξάρτητους φορείς.

  4. Διαμονή και Εστίαση
    5. Α. Κριτήρια WFME
    • Διασφάλιση ότι οι φοιτητές διαθέτουν ασφαλείς και αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης στις φοιτητικές εστίες.
    • Υποδομές εστίασης με προσιτές τιμές, διατροφικές επιλογές υψηλής θρεπτικής αξίας και βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης τροφίμων.
    Β. Συσχέτιση με ESG
    • Περιβαλλοντική Διάσταση (E): Μείωση της σπατάλης τροφίμων και ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας στις μονάδες σίτισης.
    • Κοινωνική Διάσταση (S): Δυνατότητα οικονομικής υποστήριξης για ευάλωτους φοιτητές.
    • Διακυβέρνηση (G): Έλεγχος των προμηθειών και εφαρμογή πολιτικών καταπολέμησης της διαφθοράς στη διαχείριση της φοιτητικής μέριμνας.

  5. Διοίκηση και Διαχείριση
    6. Α. Κριτήρια WFME
    • Αποτελεσματική διοίκηση που διασφαλίζει διαφάνεια στις αποφάσεις.
    • Ανάπτυξη οργανωτικών δομών που επιτρέπουν τη συμμετοχή φοιτητών και καθηγητών στη λήψη αποφάσεων.
    Β. Συσχέτιση με ESG
    • Διακυβέρνηση (G): Υιοθέτηση πολιτικών διαφάνειας, τακτικοί εσωτερικοί και εξωτερικοί έλεγχοι.

  6. Προγράμματα Σπουδών
    7. Α. Κριτήρια WFME
    • Προσαρμογή του προγράμματος στις διεθνείς ιατρικές εξελίξεις.
    • Συνδυασμός θεωρητικής γνώσης και πρακτικής εφαρμογής.
    • Ικανό και επαρκές ερευνητικό ιατρικό προσωπικό
    Β. Συσχέτιση με ESG
    • Περιβαλλοντική Διάσταση (E): Ενσωμάτωση περιβαλλοντικής ιατρικής στο πρόγραμμα.
    • Κοινωνική Διάσταση (S): Ενίσχυση της εκπαίδευσης σε ηθικά διλήμματα και ιατρική δεοντολογία.
    • Διακυβέρνηση (G): Τακτική αναθεώρηση των προγραμμάτων από ανεξάρτητες επιτροπές αξιολόγησης.

  7. Φοιτητική Υποστήριξη
    8. Α. Κριτήρια WFME
    • Συμβουλευτική καθοδήγηση για ακαδημαϊκά και ψυχολογικά ζητήματα.
    • Υπηρεσίες σταδιοδρομίας για την επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων.
    Β. Συσχέτιση με ESG
    • Κοινωνική Διάσταση (S): Υποστήριξη φοιτητών από κοινωνικά ευάλωτες ομάδες.
    • Διακυβέρνηση (G): Διαφανείς διαδικασίες αξιολόγησης, λογοδοσία και συμμόρφωση με διεθνείς οργανισμούς.



    17 Φεβρουαρίου 2025

Συμμετοχή Εξωτερικών Εταίρων (external stakeholders) στις Επιτόπου Επισκέψεις (Αρ. 2)

Ο Φορέας ΔΙΠΑΕ επιθυμεί να αναφερθεί στην ανακοίνωσή του ημερομηνίας 14 Φεβρουαρίου 2024 η οποία αφορά στο πιο πάνω θέμα για να επισημάνει τα ακόλουθα:

  • Εξωτερικοί Εταίροι δεν είναι άτομα αλλά οντότητες (Αρχές, Οργανισμοί, Σώματα κλπ.). Ως εκ τούτου το υπό αξιολόγηση ίδρυμα δύναται να καλέσει εξωτερικούς του εταίρους, οι οποίοι ορίζουν των εκπρόσωπό τους που θα παραστεί στην επιτόπου επίσκεψη. Τα άτομα συμμετέχουν ως εκπρόσωποι των Αρχών, Οργανισμών, σωμάτων κλπ. και όχι υπό την προσωπική τους επαγγελματική ιδιότητα.

     

  • Το ίδρυμα δύναται να καλέσει στην επιτόπου επίσκεψη ΜΟΝΟ Εξωτερικούς Εταίρους με τους οποίους έχει ήδη συνεργαστεί για τα ακόλουθα:
    • ανάπτυξη των διαδικασιών εσωτερικής ποιότητας του ιδρύματος
    • σχεδιασμό και ανάπτυξη των προγραμμάτων σπουδών όπως επίσης και συνεχής επίβλεψη και αναθεώρησή τους
    • στην περιοδική αξιολόγηση για τη διασφάλιση της συνεχούς ευθυγράμμισης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας
    • στην αναθεώρηση και την επικαιροποίηση των πληροφοριών που παρέχονται, για διασφάλιση της ακρίβειας των πληροφοριών
    • στην ευθυγράμμιση του προγράμματος με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων και στην αξιολόγηση της προσφοράς και της αποδοτικότητάς του
    • στην παροχή, στο ίδρυμα,
      1. ανάλυσης τάσεων της βιομηχανίας/αγοράς
      2. δεδομένων μέσω επαγγελματικών δικτύων
      3. πληροφοριών από εργοδότες σχετικά με την ετοιμότητα των αποφοίτων για ένταξη στην αγορά εργασίας
      4. πληροφοριών για τις προοπτικές εργοδότησης των αποφοίτων του προγράμματος ή/και του Τμήματος

Διευκρινίζεται ότι εκπρόσωποι των επαγγελματικών σωμάτων τα οποία καθορίζονται στη Νομοθεσία για τα ρυθμιζόμενα επαγγέλματα, καλούνται και συμμετέχουν στην επιτόπου επίσκεψη ως Μέλη της Επιτροπής Αξιολόγησης που καθορίζει ο Φορέας ΜΟΝΟ και όχι ως εξωτερικοί εταίροι που καλούνται από το ίδρυμα.   


14 Φεβρουαρίου 2025

 

Νέα Πανεπιστήμια και Νέες Ιατρικές Σχολές (Αρ. 2)

Ο Φορέας Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης επιθυμεί να επαναλάβει τη δέσμευσή του για την προάσπιση της ποιότητας της ανώτερης εκπαίδευσης και ειδικότερα της ιατρικής εκπαίδευσης και σε συνέχεια της ανακοίνωσής του, με το ίδιο θέμα ημερομηνίας 11 Οκτωβρίου 2023 υπενθυμίζει τα ακόλουθα:

Βασικές προϋποθέσεις για την ίδρυση νέων πανεπιστημίων αποτελούν η ύπαρξη,

  • κατάλληλων ακαδημαϊκών υποδομών,
  • επαρκών εγκαταστάσεων διαμονής και εστίασης για τους φοιτητές και τις φοιτήτριες,
  • μέριμνας για την πρακτική άσκηση των φοιτητών και των φοιτητριών όπου αυτό απαιτείται.

Βασικές προϋποθέσεις για την ίδρυση νέας Ιατρικής Σχολής αποτελούν η ύπαρξη,

  • πανεπιστημιακού νοσοκομείου στο πανεπιστήμιο,
  • διαθέσιμων κλινών για την κλινική άσκηση των φοιτητών και των φοιτητριών ιατρικής, όπως επισημαίνει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός WFME (World Federation for Medical Education).
  • κατάλληλων χώρων διαμονής και εστίασης των φοιτητών και των φοιτητριών.

Ως εκ τούτου, ο Φορέας Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης δεν θα εξετάζει αιτήσεις ίδρυσης νέων πανεπιστημίων και νέων Ιατρικών Σχολών εκτός εάν τηρούνται οι πιο πάνω προϋποθέσεις οι οποίες κατοχυρώνουν το δικαίωμα των φοιτητών και των φοιτητριών για ποιοτική εκπαίδευσης και αξιοπρεπή φοίτηση και διαβίωση.


06 Φεβρουαρίου 2025

Ένταξη προγραμμάτων σε Τμήματα και Σχολές (Αρ. 2)

Επισημαίνεται ότι τα προγράμματα σπουδών, με βάση τη διεθνή πρακτική, πρέπει να εμπίπτουν οργανικά στην αποστολή και εξειδίκευση τμημάτων για να αποτελέσουν εχέγγυο μονιμότητας λειτουργίας των προγραμμάτων, ικανών σε αριθμό και προσόντα προσωπικού και συνέργειας για τήρηση εξειδικευμένης ακαδημαϊκής αποστολής και υλοποίησης οράματος.

Στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνεται, επίσης, ότι σε όλα τα Τμήματα απαιτείται η ύπαρξη προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών καθώς και συμβατικών προγραμμάτων, τα οποία διασφαλίζουν τη θεμελίωση μιας ευρείας και ισχυρής βάσης γνώσεων, παρέχοντας τα απαραίτητα θεμέλια για την περαιτέρω εξειδίκευση και έρευνα.

Η οργανική ένταξη των προγραμμάτων στο οργανόγραμμα των πανεπιστημίων είναι απαραίτητη και θα πρέπει να υποβάλλεται με την αίτηση για προγραμματική, τμηματική ή ιδρυματική αξιολόγηση.

30 Δεκεμβρίου 2024

More Articles ...